Marta Romankiv, Alegoria pracy domowej (prototyp), 2023, instalacja
W architekturę historycznego budynku Drukarni Gdańskiej artystka wpisuje obiekt rzeźbiarski będący prototypem alegorycznego przedstawienia pracy domowej i opiekuńczej. Zamknięta w prywatnych wnętrzach domowa praca – często heroiczna, choć niespektakularna, zarówno ta odpłatna, jak i bezpłatna – była i jest niewidoczna w publicznej przestrzeni i debacie. Historycznie i kulturowo przypisana służącym, opiekunkom, matkom, babciom – kobietom, których wysiłki pozostają niesłyszalne w narracji o przeszłości.
Również w historii sztuki domowa praca nie istnieje jako przedstawienie alegoryczne. Od czasu starożytności personifikacje najważniejszych pojęć w sztuce były nie tylko tych pojęć reprezentacją, ale także odzwierciedleniem odpowiadających im, ważnych społecznie, wartości. Prototyp, który Marta Romankiv zaprojektowała na podstawie warsztatów z osobami wykonującymi odpłatną domową pracę, jest próbą uzupełnienia braku, nadania widoczności wysiłkom, a także zdobycia miejsca dla pracownic i pracowników we wspólnej historii – w skali dzielnicy, miasta i całego globu. Dopełnieniem obiektu jest matryca drukarska z cytatem pochodzącym ze Wspomnień z młodości ubogiej służącej, gdzie Marie Sansgêne opisała rzeczywistość gdańskiej służącej z drugiej połowy XIX wieku oraz historię własnej emancypacji: „Trudne są dla mnie chrześcijańska pokora i wybaczenie zniewagi, o wiele bardziej odczuwam w sobie raczej dumę i świadomość własnej wartości”.
MARTA ROMANKIV (ona/jej) – artystka interdyscyplinarna, twórczyni instalacji, prac wideo oraz sytuacji społecznych, kuratorka. Jest doktorantką Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Absolwentka Lwowskiego Państwowego Instytutu Sztuki Dekoracyjnej i Stosowanej oraz Akademii Sztuki w Szczecinie. Swoją działalność skupia głównie wokół tematu praw obywatelskich i pracowniczych, wykluczenia społecznego w kontekście migracji, jak i związanych z tym problemów tożsamościowych. Jej projekty mają najczęściej charakter partycypacyjny i znajdują się na pograniczu aktywizmu, nauk społecznych i sztuki. W 2021 roku wspierała migrantki z Ukrainy w procesie zakładania pierwszego w Polsce związku zawodowego pracownic i pracowników domowych.