instalacja przestrzenna i dźwiękowa
fragment cyklu Historie z cieni

Marta Handschke: tekst, głos
Grzegorz Nawrocki: dźwięk

Aga Szreder: obiekt, cień
Rafał Żwirek, Jan Szreder: wsparcie konstrukcyjne

Zgodnie z metodologią zastosowaną w najnowszych badaniach socjologicznych szkoła nie jest skupiskiem dzieci czy nastolatków – do szkoły chodzą chłopcy i chodzą dziewczynki. Dzięki temu podziałowi, analizując zachowania związane z agresją, zaobserwowano związek pomiędzy płcią a przemocą.

Ustalono, że chłopcy trzy razy częściej są sprawcami różnego rodzaju zachowań przemocowych, szczególnie zaś przemocy z użyciem przedmiotów oraz przemocy seksualnej – ta ostatnia bywa rozumiana jako komplement lub wstęp do zalotów. Wprawdzie dzięki akcji #metoo znacznie wzrosła świadomość osobistych granic, jednak wiele dziewcząt wciąż nie jest w stanie nazwać swoich uczuć i powiedzieć oprawcy „NIE” lub „PRZESTAŃ”.

Dopóki ofiary przemocy seksualnej – za każdym razem, gdy dochodzi do nadużycia – nie otrzymują odpowiedniego wsparcia oraz póki nie ma reakcji ze strony nauczycieli i rówieśników, sprawcy otrzymują jasny sygnał, że ich zachowania są akceptowane.

(Na podstawie fragmentów wywiadu z Iwoną Chmurą-Rutkowską, który w radio Tok FM przeprowadziła Hanna Zielińska.)

Historie z cieni to inspirowane tekstami Marty Handschke instalacje przestrzenne stworzone przez Agę Szreder. Sześć obiektów, sześć światło-cieni, sześć poetyckich tekstów i sześć utworów słowno-muzycznych zabierze odbiorców w podróż po ważnych – zdaniem artystek – siedleckich miejscach. Interaktywne rzeźby, subiektywnie odtwarzając opowieści, odnoszą się do wydarzeń i osób związanych z historią dzielnicy. Wśród nich znajdziemy narrację o gdańskim fotografie Rudolfie Theodorze Khunie, o zielonych ogrodach Emila Kellera czy budowniczych słynnej ulicy Tarasy. Artystki w nienachalny sposób przywołują zapomniane lub nieznane fragmenty historii, niekiedy odwołując się przy tym do problemów i zjawisk współczesnego świata.

Marta Handschke – z zawodu fotografka, na co dzień zajmuje się grafiką użytkową i ilustracją. Ukończyła studia z zakresu fotografii na poznańskiej ASP. Projektuje m.in. okładki płyt i plakaty. Jako ilustratorka i felietonistka współpracowała z „Gazetą Wyborczą”. Od lat związana z trójmiejską sceną muzyczną; śpiewała w takich zespołach jak Oczi Cziorne i Kobiety. Autorka tekstów piosenek. W 2018 roku ukazała się jej debiutancka książka Brzuch Matki Boskiej.

Aga Szreder – artystka sztuk wizualnych. Absolwentka Wydziału Malarstwa i Grafiki gdańskiej ASP (2006). W swoich pracach najczęściej porusza temat relacji świata i natury; bada rolę człowieka jako łowcy codziennej egzystencji. Tworzy, wykorzystując różne media. Instalację z użyciem cieni po raz ostatni zaprezentowała w ramach poprzedzonego działaniami warsztatowymi projektu artystycznego „Babiniec”, zorganizowanego w 2019 roku przez Fundację Brama Cukermana w przestrzeni publicznej Będzina.

__

Kilkanaście lat temu w pobliskiej szkole doszło do tragicznego wydarzenia: podczas lekcji, pod nieobecność nauczycielki, chłopcy molestowali seksualnie swoją czternastoletnią koleżankę. Całe zdarzenie zostało nagrane telefonem komórkowym. Wkrótce potem upokorzona dziewczyna powiesiła się na skakance.
Czy ta potworna historia – i szereg podobnych, do których dochodzi w całym kraju – wydarzyłyby się, gdyby w szkołach odpowiedzialnie realizowano program edukacji seksualnej? Wiedza z tego zakresu potrzebna jest zarówno ofiarom, jak i sprawcom i świadkom molestowania. Odpowiednia edukacja powinna zostać skierowana również do rodziców i nauczycieli, wyposażając ich w narzędzia do rozpoznawania szkodliwych zachowań, zapobiegania ich eskalacji lub właściwego reagowania na niebezpieczne incydenty. Młode osoby należy uczyć asertywności, która pozwoli im bronić własnych granic oraz stawać w obronie rówieśników potrzebujących wsparcia.