2024
interwencja architektoniczna, zastane schody, techniki konserwatorskie, beton, naturalne spoiwo, ubijana ziemia

Czy najwygodniejszym sposobem wejścia pod górę są schody? To okrutny wynalazek – jednak na tyle prosty i funkcjonalny, że przetrwał w niemal niezmienionej formie od 8 tysięcy lat. Projektując osiedle położone na wzgórzach, trudno uniknąć budowania schodów. Architekci Niedźwiednika próbowali jednak ułatwić mieszkańcom poruszanie się po tym wymagającym terenie, rozrysowując biegi schodów na planie łuków. Tym samym wydłużyli wprawdzie ich trasy, ale pozwolili też na łagodniejsze podejścia.

Schodów na Góralskiej nie było w oryginalnym planie osiedla i nie do końca wpisują się one w koncepcję architektoniczną Bauma i Dzierżanowskiej. Są strome i długie: liczą 148 stopni, mają 17 spoczników i – mimo poręczy – wejście nimi jest męczące. 20 m przewyższenia na odcinku 100 m to dokładnie takie nachylenie, jak na trasie między Morskim Okiem a Szpiglasową Przełęczą w Tatrach.

Zamknięte od około 15 lat, są w wielu miejscach uszkodzone, porasta je mech i roślinność. W obecnej formie schody istnieją bardziej jako pomnik niż funkcjonalny element architektury osiedla. Mimo wyłączenia przejścia z użytku, okoliczni mieszkańcy nadal sporadycznie z niego korzystają, wydeptując wąską ścieżkę – nową trasę w obrębie dawnych schodów. Jest ona dużo łagodniejsza i wije się po łuku, podobnie jak w założeniach architektów osiedla.

Na NARRACJE ścieżka ta została oczyszczona, a ubytki w stopniach wypełnione mieszanką znalezionych w okolicy fragmentów betonu i naturalnego spoiwa – tak, by jak najdelikatniej ingerować w architektoniczno-przyrodniczy ekosystem. Nowe schody wiją się w ramach tych starych, pokazując rozbieżność między oryginalnymi założeniami osiedla i częścią zrealizowanych rozwiązań. Zamknięte (i w tym zamknięciu uwiecznione niczym pomnik) mogą istnieć jako trwała ruina – albo wskazówka, jak najwygodniej wejść pod górę.

ZUZANNA SKURKA – projektantka i badaczka materiałów. Absolwentka Królewskiej Duńskiej Akademii Architektury, Projektowania i Konserwacji. W swojej transdyscyplinarnej praktyce skupia się na poszerzaniu wiedzy o materiałach i sposobach ich doświadczania. Za pomocą prostych obiektów i systemów próbuje wyobrażać sobie rozwiązania dla (anty)architektury przyszłości.

Przeczytaj przygotowany przez artystkę przewodnik po schodach Niedźwiednika:

Pobierz PDF