Krystyna Jędrzejewska-Szmek, Uroczysko, 2022, instalacja
Swoimi historiami o relacjach międzygatunkowych podzielili się z artystką mieszkańcy dzielnicy: Jerzy Baca, Stanisław Domagała, Maciej Kostun, Elżbieta Żmijewska. Rozmowy odbyły się dzięki współpracy z kierunkiem Architektura Przestrzeni Kulturowych Wydziału Architektury Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Rezeda lubi rosnąć przy torowiskach, nasypach i gruzowiskach, kępami porasta też okolice starych hal ZNTKiM. To nieznana Królowa Przeróbki. W jej towarzystwie rosną damy tego dworu, Wrotycz i Nawłoć. Ich królestwo znakowane jest kolorem żółtym. Ta barwa niesie z sobą sprzeczności – przywołuje ciepło słońca i radość święta. Ale pożółkły, pełen żółci żółty to też kolor choroby, jadu i symbol Obcego.
Czerpiąc z naturalnych zasobów dzielnicy, Krysia Jędrzejewska-Szmek tworzy na Przeróbce uroczysko – miejsce magiczne, pełne tajemnic i potencjalnych niebezpieczeństw. Przestrzeń, której nie definiują ściśle wytyczone granice, ale legendy i rytuały. To rezerwat Przeróbki, gdzie artystka rozwiesza barwione roślinami proporce, które łopocząc na wietrze, rozsiewają swoje moce. Uroczysko na Siennickiej to Ziemia Okadzona – Wrotyczem i Bylicą, o których Zielnik czarodziejski pisał: „Bylica oddala diabelstwo, gdy będziesz kadzić nią w domu, a podczas burzy kadząc święconą bylicą zabezpiecza się dom od pioruna. Kadzenie wrotyczem czyni dzieci wesołe i zachowuje je od chorób, a podkurzanie dobre na nocnice. Ziele gotować w moczu szczarowanego, a czarownik przyjdzie i wróci zdrowie” (Zielnik czarodziejski to jest zbiór przesądów o roślinach, J. Rostafiński, Kraków 1893).
Czy z pomocą Rezedy, Wrotycza, Nawłoci i Bylicy wyraźniej zobaczymy, jak pozaludzcy mieszkańcy Przeróbki kształtują dzielnicę wspólnie ze swoimi ludzkimi sąsiadami?
Krystyna Jędrzejewska-Szmek – artystka i biolożka, której praktyka twórcza oparta jest na badaniach. Osią jej zainteresowań są wzajemne powiązania i napięcia w relacjach międzygatunkowych. Zachowując do niej krytyczny stosunek, artystka inspiruje się nauką i poszukuje różnych rodzajów wiedzy. Interesuje się krytycznymi studiami nad roślinami. Jędrzejewska-Szmek jest członkinią Grupy ZAKOLE poszukującej sposobów doświadczania i opowiadania o terenach takich jak bagna oraz przybliżania perspektywy zamieszkujących je istot.
Krystyna Jędrzejewska-Szmek, Uroczysko, 2022, instalacja
podwórko, ul. Siennicka 15/16, 19/20, 21/22