2024
interwencja rzeźbiarska, głazy, buły agatowe i geoda kwarcowa

Niedźwiednickie wzgórza morenowe powstały w wyniku działalności lodowca w okresie plejstoceńskim (około 2,6 miliona do 11,7 tys. lat temu). W wyniku ruchów lodowca ogromne masy skalne zostały przemieszczone z północy (głównie z terenów Skandynawii) i osadzone na Pomorzu, w tym w okolicach Gdańska. Takie skały nazywamy głazami narzutowymi lub eratycznymi.

Krajobraz Niedźwiednika urozmaicają różnorodne formy skalne. Poza głazami narzutowymi są wśród nich także graniaki oraz kamienie polne. Bloki kamienne możemy napotkać w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym, na obrzeżach osiedla i zboczach wzgórz. Widoczne są także w zagospodarowanych częściach: pomiędzy blokami, na skrzyżowaniach, w punktach charakterystycznych (np. przy powitalnym znaku Spółdzielni Mieszkaniowej Niedźwiednik). Przyniesione z daleka przez lodowiec są przybyszami i obserwatorami nieruchomo osadzonymi w scenerii osiedla. Niczym turyści czy pielgrzymi, głazy odbyły daleką podróż, by osiąść na gdańskim Brętowie.

Niektóre ze skał uwidoczniły się naturalnie spod warstw ziemi. Część z nich została odkopana z wyrobisk przy wydobyciu gliny, kolejna część przeniesiona w celach dekoracyjnych czy symbolicznych.

Katarzynę Przezwańską pasjonuje interakcja człowieka z przyrodą, w tym wypadku – z minerałami. Artystka nie pierwszy raz antropomorfizuje pozaludzkie byty. Przyprawia głazom oczy i usta, które wykonała z agatów i geody kwarcowej. Upersonifikowane głazy zdają się nie tylko obserwować przechodniów, ale i wymieniać się wiedzą o ich sekretach zaklętych na zawsze w kamieniu.

KATARZYNA PRZEZWAŃSKA (ur. 1984) – autorka interwencji architektonicznych, instalacji, obrazów, w których często wykorzystuje naturalne materiały: skały, minerały i rośliny. Absolwentka malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. W swoich pracach odnosi się do przyrody i architektury – łączy oba te pola w dążeniu do poprawy jakości ludzkiego życia i uczynienia swej sztuki użyteczną. Inspiruje ją zarówno architektura wernakularna, jak i klasycy XX wieku oraz fenomeny geologiczne i procesy wegetatywne roślin. Brała udział w wielu wystawach, m.in. w CSW Zamek Ujazdowski, MSN w Warszawie, Muzeum Narodowym w Warszawie, Kunsthalle w Tallinie czy Abteibergmuseum w Mönchengladbach.
fot. Kaja Werbanowska