„The Dark Side of The Sun”

działanie czasoprzestrzenne, 2018
_artyści: Magda Jędra, Tatiana Kamieniecka, Katarzyna Konieczka, Piotr Pawlak, Julia Porańska
_kuratorka: Emilia Orzechowska

 

Dla tych, których melancholia pustoszy, pisanie o niej ma sens jedynie wtedy, gdy wypływa z samej melancholii.

(Julia Kristeva, Czarne słońce, 1987)

1 sierpnia 2018 roku* obchodziliśmy na całym świecie Dzień Długu Ekologicznego, co oznacza, że tego dnia skończyły się odnawialne zasoby natury wykorzystywane na bieżącą konsumpcję i do końca roku kalendarzowego ludzkość żyć będzie na kredyt. I to kredyt niespłacalny, ponieważ rośliny nie wchłoną wyprodukowanego od tej pory dwutlenku węgla, podobnie jak nie oczyści się woda zużywana przez ludzi na całym świecie, nie zreprodukują się stada zwierząt ani ławice ryb. Dziś, by zaspokoić swój apetyt, ludzkość potrzebowałaby nie jednej, a 1,6 planety. Jeśli ta tendencja nie ulegnie zmianie, w 2030 r. Dzień Długu wypadnie 28 czerwca – by się wyżywić, będziemy wówczas potrzebować dwóch Ziem.

Ecocide to angielski neologizm pochodzący od słów „eco” oraz „homicide” (pol. zabójstwo) i oznacza on poważne naruszenie, zdegenerowanie lub całkowite zniszczenie danego ekosystemu – ingerencję, która zagraża życiu lub zdrowiu populacji ludzkiej.

Obecnie jesteśmy w stanie „wojny”, którą zapoczątkowało wystąpienie prawniczki Polly Higgins i wysunięty przez nią postulat, by uznać ekobójstwo za piątą zbrodnię przeciwko pokojowi. Po wprowadzeniu takiej zmiany, ekobójstwo byłoby uznanym na całym świecie przestępstwem i każdy dopuszczający się go człowiek byłby ścigany i rozliczany zgodnie z odpowiednimi zapisami prawa karnego.

Konflikt (nie)zbrojny trwa… Spór o słowa, argumenty, paragrafy, komisje, ekspertów itp.

The Dark Side of The Sun, czyli Ciemna strona Słońca wydaje się zwiastować nadchodzącą zmianę. Oksymoron, na którym opiera się konstrukcja tytułu, odsyła – być może zupełnie przypadkowo – do zjawiska całkowitego zaćmienia Słońca: wydarzenia tak niezwykłego, że od wieków budzącego grozę i stanowiącego zapowiedź nieoczekiwanego przełomu.

___

Słońca nie ma.
Skrywa je wieczna powłoka chmur.
Nie ma już zwierząt i roślin.
Cywilizacja, jaką znamy, przestała istnieć, a istoty które przeżyły, próbują na nowo zasiedlić i skolonizować „bezludne wyspy”.

Co by się stało, gdyby słońce wyłączyło naszą ziemską sieć energetyczną? Taki scenariusz może przypominać fabułę powieści science fiction, jest jednak jak najbardziej realny. Niezmienność Słońca jest pozorna – w istocie jest ono jednym z najbardziej nieprzewidywalnych ciał niebieskich w okalającym Ziemię gwiazdozbiorze i stale emituje ogromne masy energii, znane jako wyrzuty koronalne. Ostatni taki wyrzut dotarł do Ziemi ponad 150 lat temu, powodując potężną burzę magnetyczną. Co by się stało gdyby podobna burza uderzyła w naszą planetę teraz, w czasach kiedy ludzkość uzależniona jest od nowoczesnych technologii, a te uzależnione są od prądu?

Dyskusja o antropocenie to w rzeczywistości dyskusja o tym, jak zarządzać nieodwracalnością. Filozofka i socjolożka Ewa Bińczyk zwraca uwagę, że „przyszło nam żyć w antropocenie, czyli nowej epoce, w której to Homo sapiens stał się siłą sprawczą na skalę geologiczną i zaczął przekraczać punkty stabilności dla życia, które znamy (…) Bo tego procesu się nie da odwrócić – zakwaszanie oceanów, zaburzenie prądów oceanicznych, destabilizacja hydrosfery, zmiany gleby, utrata bioróżnorodności… Jesteśmy świadkami kolejnego wielkiego wymierania. Tracimy 14 gatunków rocznie. Do końca stulecia zniknie połowa wszystkich gatunków flory i fauny. (…) Oglądamy na żywo schyłek świata, który znamy.”

Tytułowa, metaforyczna Ciemna strona Słońca staje się w tym kontekście figurą niekończącego się ruchu znaczeń, interpretacji bez nadziei na pointę.

Emilia Orzechowska

* Dla przypomnienia: w 1987 roku DDE przypadał 19 grudnia, w 1997 roku już 26 października; 10 lat później 2 sierpnia. Data nie jest stała i niestety będzie coraz bliższa początku roku.

lokalizacja: wyspy przy Ogrodzie Japońskim, Park Oliwski

 

 

Magda Jędra (ur. 1977) – tancerka, performerka, choreografka. Współzałożycielka grupy Good Girl Killer. Otwarta na działania w różnych przestrzeniach i na współpracę z amatorami różnych sztuk performatywnych. Wynikiem niskiej skłonności do klasyfikowania sztuki są jej performatywne kolaże. Pierwszym założeniem w pracy nad spektaklem jest praca w procesie a najważniejszą motywacją szukanie specyficznej i właściwej jakości ruchu dla zbudowania wyrazistej wypowiedzi. Lubi zdecydowane i niekonwencjonalne rozwiązania. Ostatnia fascynacja to zioła, pąki i pędy. Próbuje rozpoznać to co rośnie dookoła. Uważna konsumentka. Mieszka w Gdańsku na Wzgórzu Magellana.

 

Tatiana Kamieniecka (ur. 1986) – tancerka, performerka, choreografka, pedagożka tańca i świadomości ciała. Absolwentka Kulturoznawstwa i Pedagogiki UG, Szkoły Muzycznej I st. w Gdańsku oraz Kursu Choreografii Eksperymentalnej w Warszawie. Studiowała na Wydziale Teatru Tańca w PWST w Krakowie. Współpracuje z Teatrem Dada von Bzdülöw oraz twórcami niezależnymi. Autorka licznych performansów i akcji site-specific. Od lat eksploruje szeroko rozumianą improwizację, pracę ze stanami, wyobraźnią oraz eksperymentalnym podejściem do ciała oraz działań fizycznych. W swojej praktyce tanecznej i pedagogicznej korzysta m.in. z technik somatycznych, za pomocą których eksploruje kwestie ucieleśniania, poszerzania pola percepcji i wrażliwości. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, programu kulturalnego Miasta Gdańska oraz Alternatywnej Akademii Tańca organizowanej przez Art Stations Foundation w Poznaniu.

 

Katarzyna Konieczka (ur. 1982) – projektantka, kostiumografka, stylistka. Absolwentka Kostiumografii w Międzynarodowej Szkole Kostiumografii i Projektowania w Warszawie (dyplom z wyróżnieniem). Tworzy kostiumy sceniczne oraz na potrzeby sesji zdjęciowych (m.in. dla VOGUE NL, VOGUE IT, VOGUE UK, I-D Magazine, Top Model). Współpracowała m.in. z Fergie, Lady Gagą, Cocorosie, Nickiem Knightem, Davidem LaChapelle’em. Laureatka wielu nagród i wyróżnień przyznawanych przez najważniejszych światowych krytyków mody; finalistka i laureatka konkursów dla projektantów mody. W 2016 r. amerykańska telewizja CNN zaliczyła ją do grona 10 „projektantów przyszłości”. Mieszka i pracuje w Sopocie.

 

Piotr Pawlak (ur.1966) – gitarzysta, producent nagrań związany z trójmiejską sceną muzyczną. Debiutował pod koniec lat 80. w zespole Bielizna. Współtworzył zespół Kury i ich nagrodzony Fryderykiem album P.O.L.O.V.I.R.U.S. Gra w zespołach Łoskot, Kaszebe, YeShe, Rito. Komponuje muzykę do filmu, baletu, teatru tańca, słuchowisk radiowych oraz widowisk multimedialnych. Producent kilkudziesięciu albumów różnych wykonawców, m.in. zespołów Ścianka, Kury, Łoskot, Kobiety, Tymon & Transistors, Pink Freud, Oczi Cziorne, Made in Poland.

 

Julia Porańska (ur. 1980) – graficzka, scenografka, projektantka kostiumów teatralnych i tanecznych. Absolwentka wydziału Architektury i Urbanistyki na Politechnice Gdańskiej. Realizuje projekty interdyscyplinarne z pogranicza kultury, mody i sztuki. Pracowała m.in. przy produkcjach Teatru Polskiego we Wrocławiu, Teatru Starego w Krakowie, Teatru Nowego w Łodzi, Teatru Wybrzeże w Gdańsku, Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. Mieszka i pracuje w Gdańsku.

 

Emilia Orzechowska (ur.1979)kuratorka, producentka, wykładowczyni akademicka, animatorka kultury. Ukończyła studia filmoznawcze w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Studium Animatorów Kultury w Gdańsku (specjalizacja filmowa) oraz krytykę artystyczną na gdańskiej ASP. Założycielka Stowarzyszenia A KuKu Sztuka, obecnie pracuje w Miejskim Teatrze Miniatura jako producentka teatralna oraz w Trafostacji Sztuki w Szczecinie jako kuratorka. Specjalizuje się w projektach w przestrzeni publicznej oraz realizacjach site specific. Członkini kolektywu kuratorskiego All Inclusive odpowiedzialnego za stworzenie projektu „Znajomi znad morza” będącego prezentacją Gdańska w ramach Koalicji Miast podczas ESK Wrocław 2016. Kuratorka i producentka sześciu edycji ARTLOOP FESTIVAL w Sopocie oraz dziesięciu edycji interdyscyplinarnego wydarzenia PARKOWANIE w gdańskim Parku Oliwskim. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Pomorskiego oraz Prezydenta Miasta Gdańsk. Laureatka honorowej odznaki Ministra Kultury „Zasłużony dla Kultury Polskiej”.

« Powrót

Instytut Kultury Miejskiej
ul. Długi Targ 39/40, Gdańsk
www.ikm.gda.pl

Kontakt dla mediów:
marta.banka@ikm.gda.pl
tel. 784 594 003

Instytut Kultury Miejskiej Miasto Gdańsk
Narracje 10

Narracje 10