Jacek Niegoda


Hełm Boga

obiekt, instalacja site-specific, 2014

Tesla (T) to jednostka indukcji magnetycznej w układzie SI.
0,0001 TESLI to wielkość oddziaływania pola magnetycznego na ludzki mózg, pod wpływem którego człowiek może doznać przypływu uczuć religijnych.
Do tego parametru odwołuje się w swojej realizacji Jacek Niegoda.
W otoczeniu Laboratorium Wysokich Napięć Politechniki Gdańskiej podejmuje kwestię wysokiego napięcia, jakie powstaje pomiędzy mistycyzmem a racjonalizmem, pomiędzy wiarą a wiedzą. Istotę tego sporu określa znana teza „Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić” autorstwa Voltaire’a, francuskiego filozofa epoki oświecenia, piewcy rozumu.
Neurologia współczesna, nauka badająca funkcjonowanie ludzkiego mózgu, pozwoliła odkryć, że dzięki działaniu pola magnetycznego można pobudzić umysł do doznań mistycznych, a nawet wywołać odczucie „obecności Stwórcy”. Jednym z urządzeń stosowanych do indukowania takich doznań jest Hełm Boga (ang. God Helmet) – wykorzystywany przez Michaela Persingera w badaniach eksperymentalnych z dziedziny neuroteologii. Badania te miały za zadanie udowodnić, że wszelkiego rodzaju doświadczenia duchowe mogą zostać sztucznie wywołane w laboratorium, poprzez stymulację odpowiednich części mózgu. Urządzenie umieszczone na głowie osoby badanej stymuluje mózg przy pomocy pola elektromagnetycznego.
Persinger do zbudowania Hełmu Boga wykorzystał kask motocyklowy, który został zmodyfikowany tak, aby można było umieścić w nim dookoła głowy 4 zestawy solenoidów. Badanych sadzano w wygodnym fotelu, oprócz hełmu nakładano aparaturę do EEG i zasłaniano im oczy połówkami piłeczek pingpongowych wypełnionych watą, tak, aby nic nie widzieli.
Badani opisywali swoje doświadczenia jako faktyczne przeżycia, nie jako coś, co po prostu widzieli (halucynoidy). 80% badanych przez niego osób miało wrażenie, że w trakcie trwania eksperymentu ktoś znajduje się za ich plecami. Osoby religijne często uznawały tę istotę za Boga, anioła stróża lub bliską zmarłą osobę. Niektórzy badani płakali, inni twierdzili, że widzieli demony.
Realizacja Jacka Niegody to przewrotne pytanie – czy dzisiejsze neuroteologiczne eksperymenty mogą w przyszłości służyć jako elektryczna ewangelizacja wątpiących?

Opracowane na podstawie:
źródło 1, źródło 2

Jacek Niegoda (ur. 1972) – mieszka i pracuje w Gdańsku.
Jacek Niegoda jest autorem filmów wideo i akcji artystycznych, nieraz z elementami humorystycznymi, w zaskakujący sposób komentujących rzeczywistość. W swoich pracach często odnosi się do relacji pomiędzy władzą, techniką i sztuką.
Absolwent gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych (pracownie prof. Grzegorza Klamana oraz Pracownia Intermedialna prof. Witosława Czerwonki). Współpracował z Galerią Wyspa oraz Otwartym Atelier w Gdańsku, następnie przekształconym w Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia. Współzałożyciel Fundacji Wyspa Progress. W 2005 r. otrzymał honorowe wyróżnienie na 11. Międzynarodowym Biennale Sztuki Mediów WRO 05 we Wrocławiu.
W 1995 r. razem z Mikołajem Robertem Jurkowskim, Rafałem Ewertnowskim, Piotrem Wyrzykowskim, Maciejem Sienkiewiczem i Arturem Kozdrowskim założył Centralny Urząd Kultury Technicznej (CUKT). W 2000 r. był jednym z pomysłodawców i autorów projektu i postaci Wiktorii Cukt – wirtualnej kandydatki na prezydenta Polski.
Od 2000 r. współpracuje z Julitą Wójcik w ramach duetu artystycznego Nie-Wójcik.
Jego realizacje były wystawiane w wielu ważnych instytucjach w Polsce i Europie.